II.Bölüm
|
1 - GENEL BİLGİLER
ÇOCUK
Çocuk bir mumdur, ışıktır; söndürmeyelim. Çocuk bir güldür, çiçektir; soldurmayalım. Çocuk bir müziktir, melodidir; susturmayalım. Çocuk bir şanstır, lütuftur; harcamayalım. En güzel yatırım, Çocuğa yapılan yatırımdır; unutmayalım.
Bu amaçla eğitim programları belirlenirken, insan hakları, çocuk hakları T.C. Anayasasındaki eğitim hakkı ve değişmez temel ilkeler, çağımızın bilgi,teknoloji ,iletişim, üretim ve bilinçli tüketim toplumunun değişen sosyal değerleri esas alınarak, programların küreselleşen dünya düzenine ve çağımızın koşullarına uygun olarak acilen düzenlenmesi ve eğitim koşulları buna uygun uyarlanması esas olmalıdır.Ancak, eğitime yapılan yatırımın ülke gelişimi açısından düşünüldüğünde gayri milli hasıladan eğitime ayrılan payın yetersiz olduğu ve arttırılması gerektiği zorunluluk olmaktadır.Ancak ülkemiz koşulları göz önüne alındığında, devletin küçültülmesinin ön koşulu özel sektörü ve girişimciyi destekleyerek bu alanda yatırımları özendirilmelidir. Devletin bu alanda görevi özendirici düzenlemeler yapmaktır.Ancak özel girişimci okul açıyor ülkemize katkıda bulunuyor diye genel ilkelerden asla ve asla taviz verilmemelidir.Bu hususun ülkemiz açısından önemi o kadar büyüktür ki bunu çok iyi bildiğiniz, Davranışçı Watson’ un bir sözü ile tekrar anımsatmak istiyorum. İleri ki konularda değineceğim gibi Eğitim Kompleksi yapısı içinde yerel yönetimlerin eğitimde katkı sağlayacak katkı payları oranı arttırılarak, bazı eğitim fonları nüfusa göre eşit olarak yerel yönetimlere aktarılarak tüm fiziki alt yapı yerel yönetimlerce yapılmalıdır. Eğitim Kompleksi özerk ve demokratik yapısı içinde kendine gelir oluşturarak, devletten alacağı bazı yardımlarla da finansmanını sağlamalıdır.
“Bana iki kardeş getirin, birini cani, diğerini bilim adamı yapayım.”
Kısacası eğitimde süreç içinde uygulamadan kaynaklanan sorunlar çıktıkça gerekli düzenlemelerin yapılması için özel girişimciler desteklenmelidir.Ancak bu maddi yönden devletçe kolaylıklar sağlanarak yapılmalıdır.Devlet okulları için geçerli olan tüm kurallar bu kurumlarda geçerli olmakla kalınmamalı daha da önemlisi denetim arttırılmalıdır. Hatta kurum içinde MEB. ‘ne bağlı oluşturulan denetim birimi o kurumun işlerini kolaylaştırıcı, yardım edici bir rolü üslenebilir.Ancak bu birimin personeli her yıl değiştirilmelidir. Yetiştiren insan, yetişen de insandır .Bu amaçla her iki kesiminde birbirleriyle sağlıklı iletişim kurma ve insan ilişkileri konusunda yetiştirilip, eğitilmeleri gerekmektedir.Temel amaç her düzeyde ve her meslekte topluma yarar sağlayacak, verimli ve üretken bireyler yetiştirmek olmalıdır.
Programların Aşağıdaki Eğitim Koşullarına Uygun Düzenlenmesi Gerekir.
1- Eğitim süreci, sürekli değişim gösteren bir süreçtir. Çağdaş değişimler, teknolojik ve bilimsel değişmeler eğitimi etkiler. Çağa uygun düzenlemeler yapılmadığında çağın gerisinde kalınır.
Çağdaş düzenlemelerin yapılmasının geciktirilmesi durumunda; bir çok eğitim sorununun da yaşanılması kaçınılmaz bir gerçekliktir. Bu amaçla çağdaş,teknolojik ve bilimsel değişmeleri de dikkate alacak şekilde programların düzenlenmesi gerekmektedir.Bu değişimler eğitimin hizmetine geciktirilmeden sunulmalıdır. Eğitimde başarıların,verimliliğin ve kalitenin arttırılması, önündeki engeller zaman kaybedilmeden kaldırılmalıdır.Bir ulusun gelişip, kalkınması için yenileşmelere sürekli açık olmak, çağdaş teknolojiden yararlanmak, bilimsel yöntemleri kullanmak ve her koşulda ve ortamda bireyin eğitiminin sağlamak gerektiği unutulmamalıdır.
İnsanlar hep iyi özelliklerle dünyaya gelirler. Onları kötü ya da iyi yapan başta aileleri, yetiştiği ortam ve kendileridir.
2- Eğitime yapılan yatırım, yatırımların en yararlısıdır. Bu amaçla yaşamın her döneminde ve her sektörde bireyin kaliteli eğitimi sürekli ve devamlı olarak gerçekleşmelidir.Eğitimde başarı, verimlilik ve kalitenin gerçekleşmesi için yenileşmelere sürekli açık olmak,çağdaş teknolojik gelişmelerden yararlanıp eğitimin hizmetine sunmak, çağdaş eğitim yöntemlerinden yararlanmak ve bireysel,öğrenci merkezli ve her türlü alt yapının düzenlendiği eğitim ortamları oluşturulmalıdır.
3- Eğitimde diğer örgütlerde olduğu gibi karlılık aranmamalıdır.Eğitimde kalite verimlilik,üretkenlik esas olmalıdır.Karlılık düşünülmemelidir,verimlilik ön plana alınmalıdır. Kalite ve verimliliğin sağlanması kurumların çağın koşullarına uygun kendilerini yenilemeleri,iyi ve sağlıklı organize olmaları,personelin memnun, mutlu ve işini severek yapacağı,iş doyumuna ulaşacağı ortam ve koşulların oluşumu ile gerçekleşir. Bu koşullar düzenlendiğinde eğitimde etkinlik, amaçlara ulaşma, programı uygulama daha verimli olmaktadır. Kaliteli eğitim ise sağlıklı ve demokratik yapılanma,insanın değer olarak ön plana alındığı bir örgütlenme, toplumun ihtiyaç duyduğu her alanda verimli nitelikli yetişmiş personel ,bireysel çalışmalar yerine ekip çalışmasının ve her bireyin görev ve sorumluluğunun ön planda olduğu,katılımcı ve paylaşımcı bir anlayışın egemen olduğu, çağın teknolojik olanaklarından yararlanarak düzenlenmiş eğitim ortamı ve öğrenci merkezli çağdaş bir eğitimle gerçekleşir.
Tüm kurumda çalışanların memnun olduğu,severek-isteyerek yaptığı çalışmalar bireyi mesleki doyuma ulaştırır.işbirliği ve koordinasyon içinde tüm çalışanların elbirliği-ekip çalışması ile yapılan işlerde hem başarı sağlanır, hem de dedikodular çıkmaz. Çalışanlar arasında güven ortamı oluşur.Kendi görev ve sorumluluğunu mutlulukla yapma çabasına girişir.Tüm çalışanların eğitime katkıları koordine bir şekilde yapılmalıdır. Örgütlerin (eğitim kurumlarının) yapısı ekip çalışmasına uygun olarak yeniden düzenlenmelidir.
4- Eğitimde, eğitim ders dışı zamanların ( eğitim sonrası ders dışı sürelerin ) en iyi şekilde değerlendirmesi insanın eğitiminin bir parçası olarak önemli bir etkendir. Bu amaçla bu sürelerin en verimli ve yararlı bir şekilde geçirilmesi için kültürel ve sportif aktivite ve etkinliklere ağırlık verilmelidir. Bu amaçlara uygun mekanların oluşturulması gerekmektedir.
5- Bireyler yaşamlarının belirli dönemlerinde,belirli koşullardan dolayı eğitim olanaklarından yararlanmamış olabilirler. Bu bireylerin, yaşantısı süresince fırsat bulduğu bir dönemde kendilerini geliştirebilmesine olanak tanınmalıdır..Eğitimde bireylerin yaşantısı süresince eğitimi yolu tüm bireylere sürekli açık tutulmalıdır.
6- Dolayısı ile yaşamının her döneminde bireylere eğitimden yararlanabilme sine fırsat verilmesi eğitimde fırsat eşitliğinin gereklerindendir. Bu amaçla eğitim-öğretimin her evre ve aşamasında (kademe-sınıfta) her türlü yatay-dikey geçişler düzenlenmelidir.. Çağdaş eğitim modellerinde her bireyin bir değer olduğu ilkesiyle yola çıkılmalı,her bireyin bireysel özelliklerine uygun yaşantısının her döneminde kendisini geliştirme ve yenileme fırsatı verilerek, topluma yararlı bir bireye dönüşecek şekilde eğitimde yasal yapılanmalara ve sürekli düzenlemelere gidilmelidir.
7- Bilhassa eğitim, bilgi çağı koşullarına göre düzenlenmelidir. Bilgi çağı bireyleri ön plana çıkarmıştır .Bilgiyi insanlar ,ürünü makineler üretir. Bireylerin bireysel özelliklerine ve çağın koşullarına uygun sürekli eğitilmeleri bilgi çağının bir gereğidir.Ayrıca nitelikli bilginin üretilmesi için bireysel özelliklere uygun insan yetiştirilmesi esas olmalıdır. 8- Eğitimde her bireyin eğitimde fırsat eğitliğinden yararlanması için kurumların tek tip olması yetersiz olmaktadır.Her kurum bireylerin başarı, yetenek, ilgi ve potansiyelleri dikkate alınarak her bireyin eğitimden kendi potansiyeline uygun yararlanmaları esas alacak tüm koşullar düzenlenmelidir.
9- Eğitim sisteminde kazananın ve kaybedenin olmadığı, tüm gençlerin potansiyellerine uygun ve bireysel ayrıcalıklarını dikkate alan ve üst eğitime geçiş koşullarının düzenlenmesi esas olmalıdır. Bu amaçla öğrenci yöneldiği alanla ilgili, mezun olacağı bir üst kurumda eğitim olanağını, gece,hafta sonu eğitim programlarına devam ederek ya da sınavlara girerek, evde,işyerinde Internet ortamında vb. her koşulda ve ortamda kendini geliştirme olanağı sağlanmalıdır.
10- Eğitim kompleksinin bünyesindeki kampus,amfi ve eğitim kurumları çok programlı ve çok amaçlı okullara dönüştürülmelidir.Bulunduğu ilin özelliğine uygun programlar yaygınlaştırılarak; ilin her alanda üretime katkıda bulunacak, ilin ve yörenin okullarına dönüştürülmelidir.
11- Eğitimin ürünü geç alınan ve belirli bir süreç gerektiren bir yatırımdır. Eğitim 5 yıllık kalkınma planları doğrultusunda düzenlenmeli; üretken bireylerin yetiştirilmesi için eğitimin her seviyesini tamamlayan birey için istihdam sağlayıcı tüm önlemler alınmalıdır. Diğer deyişle çağa , yöreye uygun belirli bir eğitimi olan birey topluma yararlı bir birey olarak üretime katlıda bulunabilmelidir.
12- Katılımcılık; tüm eğitimde söz sahibi olanların eğitime katkısı sağlanmalıdır. Her bireye görevleri ile ilişkili sorumluluk yüklenmeli ve sorumluluklarını yerine getirmesi konusunda çabaları ekip çalışması anlayışı içinde desteklenmelidir.Görevini kötüye kullanmaya kalkışandan hesap sorulmalıdır.
13- Programlar yöresel olmalıdır.İlerde ayrıntılı olarak açıklanacağı gibi yörelerin, illerin konumları, gelişme durumları ve gerçekleri dikkate alınarak, öncelikli o yörede işe yarayacak programlara ağırlık verilmelidir.
14- Programlar eğitilen bireylerin her dönemdeki fiziksel duyuşsal, sosyal, bilişsel, psiko- motor ve davranışsal özelliklerine uygun düzenlenmelidir.
15- Ülkenin, bölgenin ve bulunduğu ilin koşullarına uygun, ihtiyaç duyulan meslek ler de ara gücü ve nitelikli kalifiye elamanların yetişmesini hedefleyip, gerçekleştirmelidir. İlerden, yörelere, yörelerden, ülkemizin tüm bölümlerine doğru, ekonomik, istihdam, üretim gibi sorunlarını çözücü, her bireyin üretken hale getirildiği ve bunun sonucu illerden başlanarak,ülkemizin üst düzeyde gelişimine katkı sağlayacak biçimde genel bir seferberliğin başlatılarak, eğitim programlarının ihtiyaç, işe yararlılık toplum yararı gibi üretkenlik gibi koşulları ön plana alacak şekilde yeniden düzenlenmelidir .Programlar bu özelliği ile bu güne ve geleceğe yönelik talepleri karşılayacak özellikte olmalıdır.
16- Öğretmen yetiştiren kurumlar yeniden düzenlenmeli,mesleki eğitimin lise bölümünde eğitim programlarına yer verilmeli, bu meslek cazip hale getirilmeli, öğret menlik mesleğinin bir statüye bağlanması, herkesin öğretmen olması yerine eğitim programını bitirenlerin öğretmen olması, ( Diğer mesleki ve teknik eğitim liselerinde olduğu gibi sınavsız üst öğrenime geçişlerinin yolu açık tutulmalıdır.) branşlar içinde uzmanlaşmaya gidilerek, bu yolla nitelikli eğitimcilerin yetişmesi sağlanmalıdır.
17- Öğrenme teorilerini dikkate alacak şekilde düzenlenmelidir. Çağdaş eğitim teorileri ile uygulama bütünleştirilmelidir. Çağımızın koşulları bireylerin yeteneklerini, yaratıcı düşüncesini, toplumun gelişen koşullarına, ihtiyaçlarına ve yararına yöneltmeyi gerektirmektedir.
18- Çocukların gelişim dönemlerinin; duygusal, sosyal, zihinsel, psikolojik ve davranışsal özelliklerine uygun programlar ( Genel eğitim programı ) yörelere ve illere göre düzenlemeler yapılarak,ilin koşullarına ve ihtiyaçlarına uygun eğitim-öğretim programları oluşturulmalıdır. (Kurum Program Komisyonu)
19- Programlar, öğrencinin işine yaramayan, yaşantısında ve gelecekte kullanamayacağı, lüzumsuz bilgilerden arındırılmalı ; öğrenciyi bıktırıcı, soğutucu yıldırıcı ve ağır müfredatlar bakımından,topluma yararlı birey olmanın gereklerini çağdaş insanı profilini oluşturucu,temel bilgi ve kültürün aktarıldığı insani özelikleri kazandırmaya yönelik bilgiler dışında gereksiz bilgilerden arındırılıp, sadeleştirilecek, şekilde gerekli içerik ve süre düzenlemeleri yapılmış olmalıdır.
20- Dünya ile entegrasyonun sağlanmaya çalışıldığı ve ülkemizin AB’ ye geçiş sürecinde yaşadığımız, ulusların globalleşmeye çalıştığı bir çağda yaşıyoruz .Bu çağa geçişte , globalleşen dünyada yerimizi almamız gerekmektedir. Bu amaçla insanlarımızın kendi yakın çevresinden başlayarak,ülkemizde,Avrupa ülkelerine ve dünyaya uyum sorunlarını yaşamaması için eğitim sistemimizi, bugün İskandinav ve Avrupa Topluluğu ülkeleri ile ( özellikle Almanya’da) uygulanan yönlendirme boyutu ve ABD ’de uygulanan bireysel-yerel boyutu da dikkate alarak, ülkemiz koşulları ve yörelerimize uygun bu boyutlarda düzenlemeleri gerçekleştirmenin gerekliliğini ön plana çıkarmıştır.Ayrıca bu günkü eğitim sistemi ve eğitim şekli bireylerin kendilerini her zaman geliştirip, yenilemesine olanak tanımamakta ve bu nedenle topluma yarar getirecek, üreterek üretime katkıda bulunup ülkesini geliştirmeyi sağlayacak bireyler topluma kazandıramamaktadır.Bunun yerine diplomalı işsizler ordusunu yetiştirmektedir.Bu durum ülkemizde büyük sorunlar yaşamamızla kalmamakta, dünya ülkelerince yanlış tanınmamıza Avrupa ve Dünya ile entegrasyonda güçlükler yaşamamıza neden olacaktır.
Dünyadaki eğitim birliğine geçişte, her yörenin ve ilin eğitim koşulları uygun programlar Bireysel özelliklerine uygun çok değişik programlardan mezun olan bireyler, yetiştiği programlarla ilgili mesleklerde istihdam edilmelidir.Üretken ilin üretimine katkıda bulunacak kalifiye elemanlar yetiştirerek, toplumun ülkenin kalkınmasına çalışarak,daha çok çalışarak; ancak her bireyin çalışması ile ülkemiz kalkınacaktır. Atatürk’ün de belirttiği gibi Türk Milleti çalışkandır.Bizim insanımız kendilerine iş olanağı verildiğinde, çalışarak ülkesine katkıda bulunacaktır.
“Eğitimdir ki; bir ulusu ya özgür , bağımsız , şanslı ve yüce bir toplum halinde yaşatır, ya da onu esirliğe, yoksulluğa sürükler. ‘ K.ATATÜRK
2
. EĞİTİMİN ÇAĞDAŞ TEMELLERİ Bileneceği gibi , Öğrenci : “öğrenen kişidir.” Dolayısıyla kendi öğreniminden kendisinin öncelikli olarak sorumlu olması gerekir. Bu sorumluluğu kazanması için neleri ne kadar, nerede , nasıl öğreneceğini de bilmesi yani eğitimin bizzat içinde yer alması , katılması kendi kendinin eğitiminden söz sahibi olması gerekir. ( Tüm bireysel özelliklerine uygun bir alanda isteği dikkate alınarak, yönlendirilmesi gerekir.) Öğrenciler dışında eğitim kurumlarında görevli olan her düzeyde ve kademedeki eğitimcilerin (Sınıf öğretmenleri, branş öğretmenleri, rehber- psikolojik danışmanlar, ilköğretim müfettişleri , idareciler, yöneticiler, öğretim üyeleri, Asistanlar, Yardımcı Doçentler, Doçentler ve profesörler gibi eğitim işini bizzat yürütenlerin, eğitimde birinci derecede söz sahibi olmaları gerekirken; eğitim sistemlerinin nasıl olması gerektiği, hangi sistemin uygulanması gerektiği konularında başta MEB. ‘nın başındaki siyasi bakanın görüşü ve ağırlıklı bu görüşteki görevli kadrolar, çarpık ilişkilerle bağlı bürokratik mekanizma ; sürekli masa başında eğitim teorileri ve ısmarlama eğitim sistemleri doğrultusunda kararlar almışlar; bazı eğitim sistemlerinin daha önce denenmesi sonucu ortaya çıkan sorunlar ilgililerce bilinmesine rağmen siyasi ve politik çıkarlar ön plana alınarak bilinçli ve kasıtlı olarak gerekli önlemler alınmadan, sorunlar ortadan kaldırılmadan, ülkemizin kültürel yapı sına ve diğer koşullarına uygun olup olmadığı bile dikkate alınmadan, eğitim sistemleri yarar - zarar, ülkemize uyup-uymama, koşulların ve alt yapının yeterli- yetersiz, uygulanıp – uygula namayacağı vb. koşullar oluşturulmadan uygulanmasına geçilmiştir. Daha sonra kaçınılmaz sonucun gereği ; sistemden kaynaklanan sorunlar çıkmış, bu sorunları çözmeye yönelik köklü olmayan yasal düzenlemelere gidilmiştir. “ Tüzük, Yönetmelik, Yönerge, Genelge vb. değişiklikler “ Bu düzenlemeler çoğu zaman göstermelik olarak yapılmış ve genelde düzenleme yapılıncaya kadar, geçen uzun sürelerde eğitimimiz derin ve tamiri olanaksız yaralar almıştır. Bu yaralanmalardan en çok eğitimde söz sahibi olan ve bizzat eğitim işini yürüten uygulayıcılar, ( İdareci ve öğretmenler, her kademedeki eğitimciler vb.) ikinci söz sahibi olması gereken, o günlerin çocukları ve günümüzün gençleri ve yetişkinleri olan ülkemizin geleceğinde söz sahibi olan bireyler, üçüncü olarak, eğitime yıllarca yatırım yapan devletimiz ve aileler büyük yaralar almışlardır. Bilineceği gibi canlı olmayan maddeler yara aldığında onarılabilirler ayrıca bu etik kurallara uygundur . Ayrıca maddeye verilen zarar fazla önemli değildir ve her zaman düzeltilebilir. Oysa biz canlılara , çocuklarımıza ve gençlerimize verilen zarar ve tahribatın onu yaralayıp, iz bırakır. Ayrıca düzelmesi belirli bir süreyi içerir ve de tahribatın etkisi yıllarca bazen ömür boyu , onu olumsuz etkileyebilir. İlerdeki yaşantılarını , kişiliğini, geleceğini karartabilir. Onun üzerinde bıraktığı duygusal, sosyal, bilişsel ve kişisel etkiler yaşantısı süresince etkilemeye devam eder.. Ayrıca eğitim sektöründe davranışta oluşan değişiklik, eğitim - öğrenimle kalıcı ve sürekli hale gelmiştir. Bireylerdeki davranış değişikliği ve açılan yaraların ve verilen zararların; bireyler üzerindeki olumsuz etkilerinin telafisi olmadığı gibi bireyin kişiliği, düşünceleri, yaşama bakışı ve geleceği üzerinde büyük olumsuzluklar ve hayal kırıklığı yaşaması ile sonuçlanır. Bu durum eğitim alanında bireylere verilen zararların önce kendisini , yakın çevresini ve daha sonra zincirleme olarak tüm toplumu olumsuz etkiler. Ancak şu unutulmamalıdır. Eğitime verilen zararın, yapılan tahribatın hiçbir koşulda telafisinin mümkün olmadığı bilinmelidir. Bu durum göz ardı edilmeden eğitim sistemlerinde, bir sistemin uygulanması kararı alınmadan, ülkemiz koşullarına uyup uymadığı konularında sistemin denenmesi, deneme sonuçlarına uygun düzenlemeler ise ancak eğitimde söz sahibi olan kişi, kurum, kuruluşların birinci derecede katkıları ile gerçekleşeceği unutulmamalıdır. Daha sonra, Sivil Toplum Örgütlerinin kısaca eğitim sektörüne katkıda bulunacak tüm tarafların görüşlerine başvurulup; bu görüşler dikkate alınarak, eğitimde söz sahibi olan uygulayıcıların görüş, öneri ve çözüm yolları ile beslenip, şekillendirildikten sonra gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Aksi halde yukarıda belirtilen şekilde ya da gerekli bilimsel çalışmalar ve deneme uygulamaları yapılmadan, ortaya çıkan sorunlar çözüme kavuşturulmadan , siyasi kararlarla oldu bittiye getirilerek, masa başında bir anda alınan kararlarla eğitim sistemlerini hazırlayıp, uygulanması ülkemiz eğitiminde uygulamada sorunların çıkmasına neden olmuştur ve olmaya devam etmektedir. Uygulamayı yapan kişilerin görüş ve önerilerine bile başvurma gereği duyulmadan; eğitim sisteminin hemen uygulamaya geçirilmesi kararını alanlar; alanların da ne kadar üst düzeyde teorik bilgiye sahip bulunsalar, alanlarının uzmanı, hatta alanlarında kariyer yaparak, unvan kazanmış ya da tanınmış kişiler bile olsalar; hatta önerecekleri ya da düzenledikleri eğitim sistemi, çağdaş ve gerçekçi olmadığı gibi uygulamada bir çok sorunların çıkması doğaldır.Tüm olası koşullar düşünülmeden ve bizzat eğitimcilerin katkısı ile düzenlenmeyen sistemler, dünyanın en çağdaş en gelişmiş eğitim sistemi olsa bile, sonuçta sistemin uygulanması esnasında uygulamadan kaynaklanan sorunlar çıkacaktır. Sorun çıkma olasılığı başlangıçta çok düşük olsa bile , teknolojik gelişmelerin baş döndürücü bir hızla gelişip, değiştiği dünyada; değişim ve gelişmelere uygun düzenlemeler, yörenin koşullarına uyarlanma sağlanma dan, uygulanma olasılığı yüksek olamaz. Eğitimde söz sahibi olan uygulayıcıların katkı ve düzenlemelerin yapılmadığı bir eğitim sistemi; ülkelerin, bölgelerin, illerin hatta semtlerin özelliklerine göre her zaman ve koşulda sorunlar çıkması olasıdır ve doğaldır. Tüm bu nedenlerle her eğitim sistemi uygulamaya geçilmeden ; yukarda belirtilen tüm koşular göz önüne alınarak gerekli düzenlemeler yapılmalı ve uygulama okullarında uygulanıp; daha sonra Türkiye genelinde uygulamaya geçilmelidir. Diğer deyişle her sistemin bir geçiş dönemi olmalıdır. Bu geçiş döneminde, en az kesim denenerek, en az zararla atlatılması için, alt yapı dahil , tüm olumlu koşullar önceden bilimsel araştırma verileri ile desteklenecek nitelik ve nicelikte düzenlenmelidir. Bunlar hep hayal ve uygulanması güç olan, uygulansa bile sonuç alınması zaman isteyen çalışmalardır. Diyerek, görüşler ortaya atanlar çıkacaktır. Ancak bir sistemin denenmesinde denek olarak kullandığımız kişilerin insan olduğu, hatta bizim çocuklarımız, bizim geleceğimiz olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle bunun ihmal edilmesi hatta savunulması bile gereksiz olan ve eğitici anlayışı ile çelişen tutum ve davranışlardır... Eğitim sistemi, tüm koşullar dikkate alınıp uygulamaya geçilmiş olsa bile, her yerde ve süreçte uygulanabilirliği farklı olabilir. Hatta bu gün tüm koşulları ile uygun olup, yarın bu koşullar uymayabilir. Bu nedenlerle, sistemin uygulanmasının her aşamasında ortaya çıkan sorunlar kurumun ilgili komisyonlarında ele alınarak, çözüm yolları üretilmeli ve gerekli düzenlemeler bizzat uygulayıcılar tarafından yapılabilmelidir. Uygulamada ortaya çıkan bu sorunlar il-ilçe komisyonlarında çözümlenip, düzenlemeler yapıldıktan sonra ya taşra birimleri yetkililerinin ya da MEB ‘ nın onayıyla ilgili kurumlarda ivedilikle uygulamaya geçilmelidir. Bu günkü eğitim sistemi, öncelikli olarak ülkemiz ihtiyaçlarına uygun, üretken bireyleri yetiştirmekten uzaktır.Öğrencilerin bireysel ayrıcalıklarına uygun alanlara yönelmelerini sağlayamamaktadır.Her geçen yıl genç nüfusun artış gösterdiği ülkemizde, çağdaş ülkeler seviyesine çıkmada yeterli sayısal çoğunluğa sahip olmanın ayrıcalığını ülkemiz lehine kullanma önem kazanmaktadır.Bu nedenle bu genç nüfusun önce ülkemiz gerçekleri ve ihtiyaçları daha sonra dünya gerçekleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak; çeşitli sektörlerde çalışacak, üretken bireylere dönüştürmek gerekmektedir.Bu amaçla her öğrencinin bireysel ayrıcalıklarına uygun yetiştirilmeleri hedeflenmelidir.Ya da yalnız ülkemiz gerçekleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak, eğitim komplekslerinin sayıları bu genç nüfusa uygun arttırılması veya ilerde sorunlar çıkmaması için Aile Planlamasına gidilmelidir. Bu gerçeklik sonucu çocuklarımızın,gençlerimizin, üretken bireyler olarak toplumda yer aldıkları ve üretime katkıda bulundukları oranda ülkemizin kalkınıp, gelişeceği; çağdaş ülkeler seviyesine, hatta üzerine çıkacağı, bunun yolunun ise çağdaş eğitimden geçtiği hiçbir zaman unutulmamalıdır. Avrupa Topluluğu’na “Avrupa Birleşmiş Devletlerine ” ülkemizin girmesi, Onların bu topluluğa bizi kabullerinde ki bahaneleri ortadan kaldırmak, kabulümüzü kolaylaştırmak; her şeyden önemlisi kendi ülkemizin gelişip, kalkınması, çağdaşlaşması ve dünya üzerinde hissedilir bir önemi olması ( Stratejik ve Jeopolitik önemi dışında da dünya ulusunun çağdaş ve kalkınmış bir ulusu olması.) için insanlarımızın , hükümetlerin istekli bulunduğu ve çaba gösterdiği ülkemizde; Avrupa Birliğine ve aşamalı olarak Dünya Devletleri Birliği ’ne entegrasyon için Olmazsa olmaz koşulun eğitim olduğu, daha sonra da eğitimin çağdaşlaştırılmasının gerekliliği kadar zorunluluğu önem taşmaktadır. Dünya için değil kendi ülkemiz için, ülkemizin çağdaş ve üretken dünya ailesinin bir parçası haline gelmesi için ülkemizdeki tüm bireylerinin her alanda ve sürekli eğitilmelerinin esas alınmasının gerekliliğinden çok, olmazsa olmaz zorunluluk olduğunu, gelişip, kalkınmamız da, çağdaş bir ulus olmamızda her alanda çağdaş ve demokratik bir eğitime gereksinim duyulduğunu satırlarımda sürekli vurguladım.... vurguladım... Bu nedenlerle, mevcut eğitim sistemimizde yeni, çağdaş düzenlemelere ihtiyaç bulunduğu ; ancak, bu düzenlemelerin yapılması için önümüzde bir çok engeller bulunduğu acı gerçeği ile yüz yüze geldim. ”1995 Eğitim Şurası üyeliğim ve sonrası eğitimde 8 Yıllık Kesintisiz ve Zorunlu Eğitime geçiş dışında çağdaş gelişmeleri göremedim.” Bu konuda düşüncelerimi satırlarıma dökerken: Olumsuz ve umutsuz olmamın en önemli gerekçesini, daha önce bazı gerçekleri sıralayarak,eğitim sistemimizde sürekli yaşanan gerçeklerde belirttiğim; Türk Milli Eğitimi ’ nde ve eğitim sistemlerinde hep siyasilerin egemen olduğu anlayışıdır. Yıllardan beri ülkemizde aynı yapının korunması, bende olumsuz bakış açısı geliştirmemi ve bir o kadarda umutsuz olmamı sağladı. Bu nedenle eğitimimizin başarılı olması yönünde birinci engelin siyasi engel olduğuna inanmaktayım. Çağdaş Bir Eğitim Sistemine, Milli ve Evrensel Bir Eğitim Programına geçiş yolunda olmazsa olmazlardan birisi MEB ‘ Siyasetten arındırılıp, Özerk bir yapıya kavuşturulması Milli Bir Devlet Politikası olmalıdır. Bakanlığımız, siyasi bir bakanlık olmaktan çıkarılıp; Atatürk’ ün Cumhuriyetin kuruluş yıllarında hedefleyip, belirlediği; çağın ve ülkenin koşullarını karşılayan milli ve çağdaş bir yapıya tekrar kavuşturulmalıdır. Böyle bir yapıda devletin denetim yetkisi ilgili mercilerde bırakılmalıdır. Eğitimimiz ve ilgili kurumlar, siyasetten arındırılma ile yetinmemeli , illerin , yörelerin koşullarına uygun taşra birimlerine görevlerin büyük bir bölümü aktarılarak ; eğitim işi eğitimde söz sahibi olan eğitimcilerin yetki ve sorumluluğuna bırakılmalıdır. Uygulayıcılar “ Milli Programı” ülkemizin , çağımızın ve yörelerin - illerin koşullarına uygun: Demokratik, laik, insan, hak ve özgürlüklerine bağlı, bireysel ayrıcalıkları, çevresel koşulları, değişim ve gelişmeleri vb. çağdaş gelişmeleri dikkate alan ve ülkemizin gerçeklerine uygun temel ilkeleri içeren, her kademedeki eğitimcilerin işbirliği ve katılımı oluşturulan; karınca kararınca eserimdeki genel görüşlerden yararlanılarak düzenlenen, yepyeni demokratik çağdaş, bireysel bir eğitim sisteminin oluşturularak daha fazla zaman kaybedilmeden, en kısa sürede geçişin zorunlu olduğu ancak bir o kadar da gerçekleşme sinin ne kadar güç olacağı,acı gerçeği ile bir defa daha yüzleşmemi sağladı... Okumakta olduğunuz bu eserimin, her bölümünde bu umutsuz tutumumla; sürekli yenilemeler yapmamın gerekçesi , eğitici okuyucularımın daha iyi anlayacağı gibi... Çağdaş yapılanmalara, MEB. da siyasetin egemen olması ve siyasi bürokrasi çarkının ; devlette süreklilik, devlette devamlılık, kamu yararı, ülke çıkarları vb. evrensel devlet ilkelerini, koltuğunu bırakmamak uğruna siyasi ve maddi çıkar hesaplarının üzerinde tutmaları. Bu anlayışın yıllarca egemen olması nedeni ile bürokrasinin sürekli yeniliklere ve değişimlere ve çağdaş düzenlemelere karşı çıkarak direndiği acı gerçeğidir. Kurulan bu çark değişip, yenilenmeden, çağdaş eğitim sistemlerin oluşturulması ve uygulanmasının eğitimin her kademesinde uzun yıllar görev yaptığım ve edindiğim acı deneyimlerim sürekli bu endişe, bu kaygı ve olumsuz tutumları geliştirmeme neden olmuştur. Ancak bu kişiler mevcut yerlerini korumak için çağdaş bazı projelere yeşil ışık yakmışsalar da eğitim kurumları olanakları ve altyapı yetersizliği gibi nedenlerle; çağdaş yapılanmalara kapısını kapamak zorunda bırakılmış, kendi kaderleri ile baş başa bırakılmışlardır.Bu nedenlerle, bu projeler gerçekçi bir şekilde uygulanamamış tır. Her kademedeki eğitimciler, zorunlu olarak üst düzeydeki amirlerini örnek almışlar sürekli yapılan bu yeniliklere direnmiş ve karşı çıkmışlardır. Tüm bu nedenlerle öncelikle MEB ‘ nın siyasetten arındırılarak,görevlerinin büyük bölümünü yörelere, illere ve Eğitim Komplekslerine devrederek,eğitim kurumlarımızın, özerk,demokratik, çağdaş ve milli bir yapıya kavuşturulması, eğitimin olmazsa olmazlarından olmalıdır. Daha sonra özel girişimciye bazı kolaylıklar sağlanarak desteklenip, teşvik edilmelidir. ( Ancak özel girişimciyi vergi yükünü azaltma,alt yapı ve yerel vergi kolaylıkları gibi maddi kaynaklar bakımından belediyeler ve devletçe kolaylıklar dışında; Bu vakıf,dernek,girişimci,kuruluş ve insanlar okul açarak devletin yükünü azaltmıştır diyerek, bu gün olduğu gibi yönetmeliklerde bulunmasına rağmen, yönetmelik dışı keyfi uygulamalar yapmalarına izin verilmemelidir.) Özel Eğitim Kurumu’ da, diğer eğitim kurumlarının bağlı olduğu kanun hükümlerine tabii olmalıdır. Çünkü eğitim diğer sektörlere benzemez ve her sektörün üstünde, her sektöre gerekli olan ve katkı sağlayan, hayati bir önemi vardır.Yetiştirdiği insandır. Bu nedenle ulusların, iyi bir insan,iyi bir vatandaş ve topluma yararlı olacak üretken bireyler yetiştirmek, eğitimin en temel işlevlerindendir. Devlet eli ile ya da özel girişimci tarafından finanse edilsin, eşitlik ilkeleri, yasa ve yönetmelikler gereği, her kuruma eşit mesafede olunmalı, hatta çifte standartlara fırsat sağlayan, bu olumsuz alışkanlığı ortadan kaldırmak, hastalığı ortadan kaldırıcı uygun tedavi için etkin bir denetim yapısı oluşturulmalıdır. Tüm bu koşulları da dikkate alan, çağdaş-demokratik bir eğitim sisteminin yeniden yapılanmasında; uygulamada aksaklıklar çıkmaması için bir geçiş sürecinin yaşanacağı bu geçiş sürecinde, uygulayıcıların ortaya çıkan sorunları çözücü, ortadan kaldırıcı çağdaş yapılanmalara ihtiyaçları bulunduğu, bu yapılanmaların ne kadar gerçekleşmesinin güç olduğu, aksaklıkların nedenleri, ne gibi düzenlemelere gerek sinim duyulduğu, bunların neler olabileceği, kararların nerelerde ve nasıl alınması ve nelerin uygulamaya konulması vb. görüşlerimi eserimin çeşitli bölümlerinde açıklamaya çalıştım. Ancak tüm bu olumsuz koşulların önündeki tek ve en büyük engelin siyaset olduğu, bu nedenle ilk adım olarak, Milli Eğitim Bakanlığı’nın siyasetten arındırıldığında çözümün kolaylaşacağı ortadadır. Tabii ki eğitimimizde bu yeni fakat tüm eğitimcilerin ortak görüşü olarak düşündüğüm eğitimi bizzat uygulayıcıların yerinde düzenleyip, uygulaması, katılımcı ve ekip çalışması anlayışı ve demokratik bir yapı ile yürütülmesi vb. koşullar Eğitim Komplekslerinin genel yapısını oluşturmalıdır. Gelecekte, eserimdeki görüşlerimden yararlanılması gururu bana yaşatılırsa...Genelde alışılmış bir gerçeklik vardır kişilerin değeri genelde kaybedildiğinde anlaşılıyor. o günleri göremezsem... Bu konuda tek ve son isteğim. Lütfen eserimdeki bu görüşlerimi olduğu gibi almayınız, ancak ondan yararlanabilirsiniz.Yararlanacağınız konuların çağdaş, bilimsel ve teknolojik gelişmelere uygun ve evrensel olarak, tüm eğitimcilerin katkısı ile geliştirilip en mükemmel şekilde uygulanabilecek koşullarda düzenlenmesinden asla taviz verilmemesi ve geçmişten ders alarak geleceğimizi yönlendirebileceğimiz gerçeği hiçbir koşulda unutulmamalıdır. Ayrıca ülkemiz ve dünya koşulları ile örtüşen bir eğitim sistemi düzenlenmesi düşünüldüğünde: “Çağdaş yeniden yapılanmalarda “ bu eserden de karınca kararınca yararlanılması; öğretmen, uzman, yönetici, akademisyen (Çeşitli kademede ki üniversite öğretim üyeleri) müfettiş vb. eğitim alanında birinci derecede söz sahibi olması gereken, tüm eğitimcilerin katkılarıyla yeniden düzenlenmelidir. Denenerek, geliştirip; uygulanabilecek en sağlıklı bir yapıya kavuşturulması.Tüm bu sonuçlara ve ülkemizin gerçeklerine uygun, “ Çağdaş, Demokratik bir Eğitim Sisteminin” ülkemizin hizmetine sunulacağına inanıyorum. Türk Eğitim Sistemine yapacağım en küçük bir katkı bana mutlulukların en büyüğünü kazandıracaktır. Bu amaçla bu görüşlerimin çoğunun eğitimcilerin ortak görüşü olduğuna inanıyorum . Çünkü ben bir eğitimciyim . Eğitimin sorunlarını en iyi eğitimciler bilirler, eğitimin doğruları tüm eğitimciler için geçerlidir,aynı doğrulardır. Bu anlamda ben tüm eğitimci arkadaşlarıma güveniyorum... Bu görüşlerimi dile getirirken, başta Ulu Önder M. Kemal Atatürk’ün eğitim alanın da yaptığı devrimlerle ; çağımıza uygun yapılanmalara her zaman ve her yerde ihtiyaç duyulacağı gerçekliği hep bana ışık tutmuş ve yol gösterici olmuştur. Daha sonra ülkemizde bu güne kadar uygulanan, tüm eğitim sistemlerinin olumlu ve olumsuz yönleri, eğitimimizde yapılacak yeniden yapılanmalarda nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda geçmişten dersler çıkarmama ve bu olumsuzluklara artık ülkemizin tahammülü kalmadığını daha gerçekçi bir gözle görmemi sağlamıştır. Bununla da yetinmeyerek, gelişmiş ülkelerin eğitim sistemleri ile ülkemizde bu alanda yapılan bilimsel araştırmalar ve kendimin uygulamadaki araştırmalarım ve Atatürk’ün eğitime bakışı bu eseri yazmamda en büyük rehber olmuştur.
Atatürk Cumhuriyeti’nin Gençleri ! İlke ve Devrimlerinin Yılmaz Bekçileri ! Geleceğimizin Teminatı Türk Çocukları ! Gençler !
Atatürk’ün kutsal emanetlerinin her zaman yılmaz savunucuları ve takipçileri olarak ; ( Atatürk ‘ün Gençliğe Hitabesi, Nutuk, Eşsiz İnsan , Tüm Yönleri ile Atatürk, Atatürkçülük vb. Atatürk ile ilgili kaleme alınmış eserler ) bizi aydınlatarak, yol göstericimiz olmuştur. Onun, Anıt Kabirde rahat uyumasını ve ilelebet kalbimizde ölümsüzce yaşamasını istiyorsak ! Çağdaş bir eğitim sistemine en kısa sürede geçmemiz, olmazsa olmaz bir koşul olmalıdır. Eğitim sistemimizde yeniden yapılanma söz konusu olduğunda. Sistemin bu günkü durumunu tekrar, tekrar inceleyip, irdelemenin ; bu konuda gerekli dersler çıkararak, olumsuzlukların tekrar yaşanmaması için değerli okuyucularıma aşağıdaki anımsatmaları yapmanın yararlı olacağını düşünüyorum. Bilineceği gibi bugün, 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve görevleri ile ilgili kanun gereği: Milli Eğitimin Merkez ve Taşra Teşkilatları oluşturulmuş; 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 222 sayılı İlköğretim Kanunu vb. kanunlarda Anayasa gereği hukuki düzenlemelere ve yeniden yapılanmalara gidilerek tüzük ve yönetmelikler düzenlenerek; bu günkü eğitim sistemi oluşturulup, uygulamasına geçilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri ile ilgili kanunda da belirtildiği gibi, Merkez Teşkilatı Müsteşar ve yardımcılıkları, Ana Hizmet Birimleri... Genel Müdürlükler ve bunlara bağlı Genel Müdür Yardımcıları, Yardımcı Hizmet Birimleri ... Daire Başkanlıkları ve bunlara bağlı Şube Müdürlüğü - Müdürlükleri, Diğer uzman kadrolar, Talim Terbiye Kurulu üyeleri ve diğer personelleri ile ( Memur-hizmetliler) şişkin ve hantal bir yapılanmaya sahiptir. Bu durum Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Teşkilatında görev yapan tüm bakanlıkların birimlerindeki kadrolar dikkate alındığında ; Devletin nasıl bir hantal yapıda bulunduğu ve bu durum bürokrasinin genel yapısı da dikkate alındığında ; kalkınmanın önünde en büyük engelin bu hantal devlet yapısının olduğu; bununla da kalınmayarak, her hükümet değişikliğinde bu kadroların siyasilerce belirlenmesi, siyasi bazı hesaplar içindeki kişilerin, siyasi emellerini gerçekleştirme çabalarını ön plana alıp eğitimimizi yeterince önemsememeleri; hiyerarşi kademeleri arasında siyasi ve zaman içinde maddi çıkar ve işbirliğinin oluşturulmasını sağlamıştır. Ancak yönetsel işbirliğinin, işlerliğin ve verimliliğin ortadan kalkması gibi büyük bir sorunu da beraberinde taşıdığı bir gerçekliktir. Bu yapı içinde sorunlar çözümlenemediği gibi bürokrasi çarkının çok ağır dönmesi her geçen gün sorunları büyütmüştür. Bu sorunlar büyüdükçe çözümlenememiş; Türk Milli Eğitiminin ve ülkemiz insanlarının büyük yaralar alıp, olumsuzluklar yaşamalarına neden olmuştur. Böyle bir yapı içerisinde kalkınmadan, gelişmeden, devlet de birlik ve devamlılıktan uzaklaşmıştır. Bu koşullarda gelişmiş ülkeler seviyesine gelmeden söz etmemiz, tamamen hayal ürünüdür, ütopyadır. Çağımızda böyle eğitim sistemlerinin uygulanmasında ve eğitimimizi maddi ve siyasi çıkarları uğruna kullanmakta direnenler... Türk Toplumuna karşı en büyük insanlık ayıbı en büyük haksızlıkların ve saygısızlıkların baş mimarlarıdırlar. Kutlamak lazımdır onları...
Bu gün gerek 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri ve l739 sayılı Milli Eğitim Temel kanununa, gerekse diğer kanunlar ve eğitim alanındaki projelere baktığımızda çok güzel düzenlemelerin yapıldığını görüyoruz.Ancak iş uygulamaya gelince bunlarla ilgili Milli Eğitim Bakanlığının düzenlemeler yapmasını bir tarafa bırakalım, olumlu politikalar oluşturamadıklarını, bunların yazılı metinler halinde kalmaya mahkum edildiğini görmekteyiz. Bu durum yüksek öğretimde de pek farklılık göstermemektedir.Oysa Atatürk’ün Cumhuriyetimizi koruma ve kollama, ülkemizi çağdaş uluslar seviyesine, hatta daha ilerisine çıkarma görevine verdiği gençlik ! Bu köhne ve yazılı metinlerde kalıp uygulanamayan, çağdışı eğitim anlayışı ile mi ? Gelişip, kalkınacak...
Bu konuya girmişken, Yükseköğretim Kanunu ile Milli Eğitimin Genel Amaçları ile çakışan hatta ortak olan bir maddeyi irdeleyerek; değerli okuyucularımın bu konularda düşünmelerini, düşünmelerini, bir defa daha düşünmelerini rica ediyorum.
“Türk milletinin tüm fertlerini, hür ve bilimsel düşünce gücüne ve geniş bir dünya görüşüne sahip......insan haklarına saygılı......topluma karşı sorumluluk duyan, yaratıcı ve verimli....... yetiştirmektir.” Mevcut eğitim sistemimizin bu günkü yapısı ve yukarda olduğu gibi eserimin bir çok bölümünde yenileyerek değindiğim koşullar gereği, kuralcı, kısıtlayıcı,sınırlayıcı ve gelişimin önünde engel teşkil eden, bireyleri kendi potansiyel güçlerine uygun gelişmelerine olanak tanımayan, kendilerinin hazırlamış oldukları program merkezli eğitim sisteminin ve yükseköğretimde uygulamada olan kredili sistemin, başladığından beri hiçbir düzenleme yapılmadığı gibi çağdışı uygulamalarla çağın gerisinde kalmış yapısı ile bu amaçlara uygun insan yetiştirmek asla olası değildir. Bu gün öğrenciler yönelmek istedikleri eğitim programlarını yöneltilirken,kendi özgür düşünceleri ile seçememekte, potansiyellerine yani bireysel ayrıcalıklarına uygun programlara yönlendirilmeleri ve yönlendirildikleri bu programlarda isteklerine uygun dersleri, hatta ders öğretmenlerini ( Günümüzde, öğrencilerin seçmeli dersleri bile seçmelerine olanak tanınmamakta, bu dersler okulun olanaklarına göre yönetim ya da öğretmenler kurullarınca belirlenmektedir.) seçmelerine olanak tanınmamaktadır. Bütün bunların gereği öğretilmek istenen bilgiler, kalabalık sınıflarda, fiziki donanımı yetersiz, çağdışı eğitim araç-gereçleri, eğitim yöntemleri ve ezberci eğitim anlayışı gereği öğretilmek istenenler, kuru kuruya bir bilgi olarak öğrencilere yüklenilmeye çalışılmaktadır. Bu seviyelerinden çok ağır programlar ve bir o kadarda ezberci bilgi yükleme anlayışı ile öğrenciler, bilgileri kuru kuruya öğrenmekte; ancak anlama , kavrama ve öğrendiklerini aktarma düzeylerinde bilgi kazanmaktadır.Bu şekilde öğrencilerin öğreneceklerini, verilerle açıklama, gözlemleme,doğruluğunu kanıtlama, tartışma, yorumlama, analiz ve sentez düzeylerinde öğrendiğini kullanma olanakları olmadığı ya da yeterince sağlanamadığı için; bilimsel ve çağdaş bir eğitim ve öğrenme olanaklarından yoksun yetişmeleri nedeni ile sanırım öğrencilerin özgür düşünce oluşturmaları bilinçli olarak sürekli bastırılmaktadır. Tüm bu nedenlerle öğrencilerin bilimsel yöntemlerle, daha üst düzeylerde öğrenmelerine olanak tanınmamakta, yalnız anlama, kavrama ve bilgileri kuru kuruya aktarma düzeylerinde öğrenmenin oluşturulduğu, bilindiği halde; daha sonra öğrencilerin bu bilgileri ne derecede öğrendiklerini tespit etmeye yönelik ölçme sınavı yapılarak, öğrenemediklerini niçin öğrenemediklerine yönelik hiçbir araştırma ve ek çalışma yapmadan , sonuçlar not ile değerlendirilmektedir. Ayrıca eğitim sistemi, her bireyin bireysel özellikleri ve farklı yönleri ile bir değer olduğu anlayışı ile yola çıkmamakta, her bireyin yeteneklerine göre en üst düzeyde gelişmesine katkıda bulunarak; üretken ve verimli bireyler olarak üretim toplumu yetiştirmekten uzak olan bu eğitim anlayışı,yalnız örgün eğitimde değil , okul öncesinde ailelerin eğitim anlayışlarından ve toplumun eğitime bakış açısına kadar bireyleri sürekli olumsuz etkilemektedir. Çocuk yakın çevresinin kendine verdiği değer oranında yetişir ve gelişir. Çevre çocuğun merak duyduğu, ilgi odağı olduğu konular ve durumlarda onu destekleyeceği yerde engellerse,yeteneklerini geliştirmesine olanak tanımazsa; çocuğun çabaları çevreye bağımlı kalacak, çocuk özgürce kendinin güçlü yönlerini geliştiremeyecektir.Hayır sen yapamazsın,sen beceremezsin, sen çocuksun vb. tutum ve davranışlarla çocuğumuz hep çocuk olarak kalır. Ya da aşırı korumacı tutumlarla, her şeye her istediğine, koşulsuz, bedavadan, herhangi bir çaba göstermeden sahip olma anlayışlı bir eğitim; bencil,doyumsuz,çıkarcı,sorumsuz,bir türlü hoşnut olmayan,her şeyi maddiyatla değerlendiren, tüketici bireylerin ve bununla da ilişkili olarak tüketici toplumun temellerini kendi ellerimizle atarak ülkemize zararların en büyüğünü vermiş oluruz. Bazı ailelerin kolay yolla kazanması ya da çocuklarında kendilerinin yaşayamadıklarını çocuklarına yaşatmak için aşırı koruyucu tutumlara girmeleri sonucu, çocuklarının her isteğinin koşulsuz yerine getirme anlayışı gereği, her istediğini kolayca elde eden çocuk, kişiliğini koruyup, üstün tutmada, hep maddiyat ön plandadır ve her şeyin bu güçle elde edildiği anlayışı yerleşmiş ve egemendir. Bu koşullarda yetişen birey, herhangi bir olumsuzlukla karşı karşıya kaldığında kendi bildiği çözüm yollarını dener, başaramadığında kendini sorumlu tutmayarak, bu olumsuzlukların sorumlularının çevresi olduğunu düşünür. Kendisinin bu konuda bir sorumluluğu olmadığı için o kişiler suçludur. Çünkü çevresindekiler onu bu olumsuz durumlardan kurtarmak için hep bu yolu denemişlerdi ve gerçek sorumlu olan bu kişilerdir. Kendilik düşünce ve duyguları gelişmemiş birey, boş vermişlik,vurdum duymazlık, umursamazlık vb. tutum ve davranışlarını sürdürmeye devam eder. Ya da aşırı baskıcı ve otoriter tutum ve davranışlarla sen yapamazsın, sen beceriksizsin, sen yetersizsin, sen çocuksun, aptalsın vb. tutum ve davranışlarla yetişen çocuk için; ben yetersizim, ben değersizim,ben bir hiçim duyguları egemen olur. Toplumda gördükleri,yaşadıkları olaylarla bağlantı kurarak; çalan, çırpan, talan eden, soyan,vergi kaçıran vb. yanlış davranışlar yapana daha çok değer veriliyor. O zaman toplum içinde değerli olmam için tek amacım güç elde etmek, maddi gücü elde etmektir, maddi güç elde edilince her şey yapabilirsin, her istediğini gerçekleştirebilirsin, herkes sana önem ve değer verir anlayışı kişiliğinin bir parçası haline gelir. Artık onun bu hedefini gerçekleştirmek için tüm engeller, ne olursa olsun,kim olursa olsun önemli değildir.Onu hep horlayıp,dışlayıp bu duruma getiren bu toplum olmuştu.Bu toplum kendisine ne vermişti....
Belki bu gücü elde ederken, bir çok olumsuzluklarla karşılaşacaktı. Şu an ki durumu daha iyi bir nokta da değildi. O halde her sonuca katlanıp, sonunda kendini kanıtlama fırsatını bulacaktı. İşte ailede başlayan, çevrede ve örgün eğitim sisteminde bireyleri hep tüketim toplumunu dönüştürecek tutum, davranış ve uygulamalar yaygın olarak görülmekte toplumumuz gittikçe yalnız kendi egosunu tatmin etmekten başka bir şeyi düşünmeyen, kendi çıkarlarını toplumsal çıkarların üzerinde tutan bencil,çıkarcı,insanları ezen sömüren,onlara her kötülüğü düşünmeden tereddütsüz yapan vb. davranışları kazanmış hatta kişiliğinin bir parçası haline dönüştürmüş bireyleri yetiştirerek, tüketim toplumunun temellerini atmaktadır..Bu nedenle acilen ve en kısa bir sürede toplumumuzun bireylerinin üretim toplumu haline dönüşmesini sağlayacak önlemler alınmalıdır. Bugün, ilgili kanunlar ve yönetmelikler gereği, öğrencinin kendi özgür iradesi ile birey sel ayrıcalıkları oranında öğretmenin anlattıklarını düşünmesi, tartışması, sorgulaması,yeni düşünceler üretmesi,denemesi, yorumlaması, öğrendiklerini yeni bilgilerinde kullanması, yeni denemelerde bulunarak yapıcı ve yaratıcı bilgiler üretmesi; küçük yaşlarda (Okul Öncesi ve İlköğretim Öğretim dönemlerinde çocuk olmanın gereği, oyun, çok sayıda duyu organına hitap eden, uygulama ağırlıklı ve derslerde birbiriyle bağlantılı eğitim programları ve çağdaş ders araç gereçlerinden yararlanılarak ezberci bir anlayış değil çizgi filmlerle, oyunlarla,seviyelerine uygun olumlu davranış kazandıran film,dizi,yayınlarla hem yaşantıya hem de çok sayıda duyu organına hitap eden araçlardan ve çağdaş yöntemlerden yararlanarak her yaşa uygun,istendik olumlu tutum ve davranışlar ezberci bir anlayışla değil öğrenmenin öğretilmeye çalışıldığı bir yeni yapılanmanın egemen olduğu; Çağdaş Demokratik , Bilimsel ve Bireysel eğitim- öğretim ile sağlanamayacaktır. Gerçi ailelerin ve tüm yetişkinlerin eğitimine, Eğitim Kompleksleri bünyesindeki tüm personelin sürekli hizmet-içi eğitimlerine de ülkemizde önemli yer vermek gerekmektedir. ( Her yaşta , her seviyede , her koşulda, her ortamda, tüm bireylerin yasal,demokratik haklarını gözeterek;eşitlikçi anlayışla insanların sürekli eğitimi ve hizmet-içi eğitimi,seminer panel , etkinlik vb faaliyetler,hükümlü ve tutukluların bile bu süre içinde bir meslek sahibi yapılması ve topluma yararlı bir bireye dönüşmesi için her türlü önlem alınmalıdır.) Her koşulda her zaman ve her yerde toplumun tüm fertlerini, ( Mevcut koşullar gereği ailelerin ve çevrenin olumsuz etkilerini ortadan kaldırarak.) sağlıklı kişilik sahibi üretken bireyler dönüştürmek ve üretim toplumunu oluşturmak yolunda, birinci ve en büyük görev eğitime düşmektedir. Eğitim derken bu günkü eğitim sistemini kastetmiyorum. Bu günkü eğitimin yalnız bir yönü olan ezberci eğitime değinmek istiyorum. Bu günkü ezberci eğitim anlayışında ısrar edildiği, ”Tüm eğitimcilerce bilindiği gibi, ezbere öğretilen bilgiler kısa sürede tekrarlanmadıklarında unutulmakta ve kalıcı olamamaktadır. ” ,çağdışı eğitim anlayışları egemen olduğu sürece; eğitimde ne kadar çağdaş ve gelişmiş eğitim araçları (Video, Bilgisayar, İnternet, CD, VCD DVD vb.) ne kadar çağdaş yöntemlerle yapılırsa yapılsın; bilimsel düşünce ve öğrenmeyi öğrenme kendiliğinden oluşmaz ve kuru kuruya bilgi yüklemekle hiç gerçekleşemez. Öğretmen, şüphesiz bilgileri öğrencilere aktarmak için yönlendirme işini yapan kişidir. Öğrenci ise öğretmenin otoritesinden bağımsız olarak aktarılan bu bilgileri kendi başına dinlediklerini, işitip,okuduklarını, daha önce öğrendikleri ile kendi özgür iradesi ile ilişkilendirerek, parça ve bütün arasında bağıntı kurarak ayrıştırıp, kavrayan, anlayan,araştırarak, bilgi dağarcına katan, yorumlayan, eleştiren, soru sorabilen ve sorgulayan, yararlanabilecekleri bilgileri yeni bilgilerle ilişkilendirerek kullanabilen,yeni şeyler düşünüp,üreten çok yönlü düşünmeye ve ayrıştırmaya açık olan bir eğitim sisteminde; sağlıklı bir öğretmen öğrenci ilişkisi ve yönlendirme sistemi ile gerçekleştirileceği unutulmamalıdır. Ancak bu şekilde oluşturulmuş bir eğitim sisteminde, öğrenciler okul öncesinden başlayarak yüksek öğrenimine kadar, eğitimin her kademesinde özgür ve bilimsel düşünce gücüne sahip bireyler olarak yetiştirilebilirler. Eğitimde kazanılan bu davranışlar eğitim sürecinin sonunda, bireylerin tüm yaşantılarında, insanlarla iletişim ve ilişkilerinde, uluslar arası iletişim ve ilişkilerde insanları birbirlerini daha iyi iletişim kurmalarında anlamalarında ve paylaşımlarında yararlana bileceği bir süreçtir. Ancak, bu düzenlemeler çoğu zaman göstermelik olarak yapılmış ve genelde yapılmış olmak için yapıldıklarından; yazılı metinler olarak kalmış, sürekli uygulanmak istense bile, çıkan sorunlar ve engellemelerle uygulama olanağı bulunamamıştır. Bireysel ve cesur çabalarla gerçekleşinceye kadar, eğitimimiz derin ve tamiri olanaksız yaralar almıştır. Bu yaralanmalardan en çok eğitimde söz sahibi olan ve bizzat eğitimin işlevini yürüten , uygulayıcılar; öğrenciler, her kademedeki eğitimciler ve yöneticiler en büyük payı almışlar, yıpranmışlar, sürülmüşler, kıyımlara uğramışlardır. Süreç içinde prestijleri sarsılarak, tüm bu olumsuzlukların sorumlusu olarak lanse edilmişlerdir. Toplumun kendilerine bakış açısı dolaylı olarak değişmiştir. Konuyu öğrenci boyutu ile ele aldığımızda ortaya çıkan olumsuzluklar daha da üzücü boyutlardadır... Oysa bilimin, bilime ulaşmanın tek yolu, “ Bilimsel Yöntem ışığında bilimsel veriler ve uygulama sonuçları ile desteklenen, çağdaş sistemleri olduğu gibi alıp, uygulamak olmamalıdır.” Sistemler ülkemiz gerçeklerine, koşullarına,ülkemiz insanlarının yararına olup, olmadığı eğitimcilerce tartışılmadan, deneme ve uygulama sonuçlarına göre düzenlenmeler yapılmadan; ülkemizin gerçeklerine uygun planlama,istihdam,ülke yararı, öğrenci, öğretmen, fiziksel altyapı ve her türlü koşulları oluşturulmadan uygulanan bir sistemin yarar getiremeyeceği anlayışının ve bilincinin kazanılmamış ya da eğitimin siyasal ve çıkar ilişkileri olan, niteliksiz kişilerin yönetimine verilmiş olması gerçeğidir. Ülkemizin kalkınıp, gelişmesinde ve çağdaş ülkeler seviyesine gelerek; tüm yönlerimiz ve kurumlarımızla Kopenhag Kriterlerini yakalamamız, hatta daha ilerisine ulaşmamız için önce işe, kendi kendimizi ve düşüncelerimizi değiştirmekle başlamalıyız. Ülkemizin bireylerini çağdaş eğitim yolu ile değiştirerek, geliştirerek sağlıklı , üretken bireyler olarak yetiştirmek için önce işe kendimizi değiştirip yenilemekle başlamak; atılacak adımların başlangıcı olacaktır. Bu konuda tek yol ancak, Atatürkçü düşünce biçimidir. Ancak burada başka düşüncelerden yararlanmayın anlamı çıkmasın, her türlü görüş ve düşüncelere açığız, ancak bu düşünceleri körü körüne savunmayıp, bize yararlı olanları,bilimsel olanları,ülkemiz koşullarına ve yararlarına uygun olanları,uymayanları ise uygun hale getirerek almak; körü körüne getirip,olduğu gibi uygulamaya geçilmeden daha çok yararlar getirecektir. Bu adımları atarken en büyük ve tek rehberimiz , Atatürk ve onun ilke ve devrimleri olmalıdır. Hazırladığım Çağdaş- Demokratik ve Bireysel Eğitim Sistemi tüm bu koşullar düşünülerek düzenlenmiştir.Ancak bir çok eksiklikleri vardır. Bu nedenle başta eğitimciler olmak üzere toplumumuzun tüm kesimlerinin katkılarına ihtiyacı vardır!.. Eğittiğimiz, yetiştirdiğimiz insanın, çağa ayak uydurabilmesi, bu gününe ve geleceğine güvenle bakabilmesi, üretken , verimli ve nitelikli gelişmiş bireyleri ile çağdaş ve köklü bir toplum yapısını oluşturabilmesi,mutlu ve barış içinde bir ülke; dünya ulusu ve evrenin bir parçası haline gelebilmesi için önce çağımızın ilim, eğitim, iletişim, teknoloji, siyaset, demokrasi vb. alanlardaki gelişim ve değişimlerine ayak uydurması, sürekli yenileyip, geliştirmesi ve bunların ürünlerinden en üst düzeyde yararlanması ve bireylerinin hizmetine sunulması sağlanmalıdır. Bu anlamda geleceğimize güvenle bakmanın gereklerinden biri çağdaş yeniliklere ve gelişmelere uygun eğitimimizde sürekli düzenlemeler yapılmalı,çağdaş üretim araçlarının bireyin,insanlarımızın hizmetine sunulup, günümüzün verimli ve üretken insanını yetiştirerek,geleceğimiz insanını yetiştirmek için tüm olanaklarımızı ve gücümüzü seferber etmeyi hedeflemeliyiz. İnsan unsurunun eğitiminde, insanın insan olma özelliklerinin gerektirdiği ve insana yaraşır; sevgi, saygı, güven, özgüven, yardımlaşma, dayanışma, kendisi ile barışık, yakın çevresinden başlayarak tüm insanlık alemi ve evrenle barışık, hoşgörülü ve olumlu tutumlar geliştirmiş, sağlam karakterli ve sağlıklı kişiliğe sahip bireylerin yetiştirilmesi amaçlanmalıdır. Üzerinde yaşadığı topraklardan başlayarak, özgür bir birey olarak ülkesini seven, ülkenin vatandaşı olmakla gurur duyan, ülkesini koruyan ve kollayan, gerekirse ülkesi için her türlü fedakarlığı göze alarak,canını bile seve, seve feda edebilen, temel hak ve özgürlükleri benimseyip, uygulayan, laik, demokrat, kısacası Atatürkçü düşünce sistemini yaşam biçimine dönüştürmüş, barışçı bir birey olabilmesi için oluşturulacak çağdaş bir eğitim sisteminde “ Temel İlkeler “ olmazsa olmaz yer almalıdır. Çağın gelişim ve değişimlerine uygun sürekli geriye değil ileriye doğru düzenlemeler gelişmelere uygun eğitimcilerin önderliğinde , katılımcılık anlayışı ve ekip çalışmaları ile düzenlenmelidir. Çağdaş Eğitim Sistemi yukarda sayılan bu koşulları içerecek ve tüm sorunları ortadan kaldırabilecek esneklikte tüm öneri, görüş ve düşüncelere sürekli açık olmalıdır. Uygulamaların ilgili illerdeki tüm kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütlerinin katkısı ile her kademedeki eğitim kurumlarınca ve sürekli olarak; çağdaş yenilikler ve düzenlemeler göz önüne alınarak, O ilin koşullarına ve ihtiyaçlarına uygun düzenlenmesi gerektiği sürekli belirtilmektedir.Her türlü düzenlemenin sağlayacak biçimde düzenlenmesine özen gösterilmiş ve bunun yolu açık bırakılmıştır. Ancak buradan her il kendi eğitimini kendisi düzenler sözünden yanlış anlam çıkarılmasın. Ülkemiz koşul ve gerçeklerine uygun eğitim sisteminin gerçek yapısının nasıl olması gerektiğini sürekli vurguladım ve ana hatları ile eserimde belirttim. Bu genel yapıyı koruyucu, tüm eğitimde söz sahibi olan her kademe, düzey ve alanda yetişmiş,kendini yetiştirmiş eğitimcilerin katkısı ile “ Genel Eğitim Sistemi ya da Programı “ oluşturulur.Sistem hakkında diğer kurumların ve sivil toplum örgütlerinin görüşleri,önerileri alınır. Uygulama okullarında uygulama sonuçları; masaya yatırılır, değerlendirilir.Daha sonra bu “ Genel Program” Türkiye genelinde uygulamaya geçilmesi uygulayıcıların düzenlemeler yapabilme olanağına da yer verilerek, uygulamaya geçilir. Ancak sistemin mevcut yapısı ve her zaman, her yerde ve her koşulda ; illerin koşullarına uygun düzenlemelere mutlaka açık olmalıdır. Her sistemin belirli bir geçiş dönemi olmalıdır. Bu geçiş döneminde en az kesim üzerinde (Az sayıda kurumda denenerek) en az zararla atlatılması için, alt yapısı eğitime başlamadan yerel yönetimlerce ve tüm olumlu koşullar ilgililerce önceden düzenlenmelidir. Eğitim ve uygulama boyutunun düzenlenmesi o ildeki eğitim kurumlarına bırakılmalıdır. Burada sistem tüm yönleri ile düzenlendikten sonra, kamu,özel,tüzel kurum,kuruluş ve sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinin görüş,önerileri ile beslenip güçlendirilerek;Eğitim üst kurullarında görüşülüp,gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Daha sonra uygulamaya geçilmelidir.Uygulamada ortaya çıkan sorunlar sürekli çözümlemelere ve düzenlemelere açık olmalıdır. Eğitim sisteminin uygulanmasının her aşamasında ortaya çıkan sorunlar,eğitim kurumunun ilgili komisyonlarında ele alınarak çözüm yolları üretilmeli ve çözüm yolları önerilmelidir.Alınan bu kararlar üst düzeydeki il komisyonlarında görüşülüp MEB Taşra Teşkilatı ya da Merkez Teşkilatı Birimlerinin ya da Eğitim Kompleksi yönetimlerinin onayıyla uygulamaya konulmalıdır. Bu şekilde yeni bir yapılanma ile bürokratik engeller ortadan kaldırılıp, bazı görevler taşra ve yerinde yönetim birimlerine devredilerek; en kısa sürede ilgili kurumda uygulama yolu açık tutulacak yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
1-Eğitimin temel amacı, bireyleri gelişim dönemlerine uygun temel ve sosyal becerileri kazandırmak,olumsuz davranışları olumluya çevirerek; olumlu,istendik ve insan olmanın gerektirdiği olumlu davranışları kazandırarak, topluma yararlı bireyler olarak yetiştirmelidir. 2- İnsanı yetiştirme işlevini yerine getirirken, dili,dini ve mezhebi, ırkı, rengi, cinsi, düşüncesi,bireysel özellikleri ne olursa olsun hiçbir kimseye,sınıfa ve zümreye farklılık tanımadan, eşitlik ilkesi ve eğitimde fırsat ve imkan eşitliğinin gereğini yerine getirecek; tüm yasal düzenlemeleri gerçekleştirmeyi esas almalıdır. 3-İnsana yapılan bu yatırımın, tekrar insana ve topluma dönecek bir yatırım olduğu bu amaçla yatırımların en önemlisi ve kutsalı olduğu bilinci ile yola çıkarak; insan haklarının gerektirdiği iyi bir insan,kendine,ailesine, topluma ve ülkesine yararlı, verimli bir vatandaş olarak yetişmesini hedef edinmelidir. 4- Kendisi ile, yakın çevresi ile kısacası tüm insanlarla barışık ve sağlıklı iletişim kurabilen, sorunlarını paylaşan, empati ile yaklaşabilen kısacası insan olmanın gerektirdiği erdem davranışlar kazanmış; Atatürk’ün miras bıraktığı demokratik,laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türk toplumunun bir ferdi olmaktan mutluluk ve kıvanç duyan bireyler yetiştirmeyi amaç edinmeli ve gerçekleştirmelidir.. 5- İyi özelliklerle dünyaya gelen insanın, bireysel farklılıkları oranında eğitimden optimum yararlanması ve insan olmanın gerektirdiği hedef davranışları kazanmasına katkı sağlayarak, çevresi ile uyum sağlayan sosyal bir varlığa dönüşmesini sağlamalıdır. 6- Çağın değişim ve gelişmelerine uyum sağlayacak, çocukluğunu, gençliğini dolu, dolu ve mutlulukla yaşayacak,yetişkin yaşamına sağlıklı ve güven içinde geçişine zemin hazırlayıp, kolaylık sağlayan;ülkenin ve dünyanın ihtiyaçlarına uygun nesiller yetiştirmeyi hedeflemelidir. 7- Gelişim dönemlerinin, duyusal,sosyal,bilişsel, psiko-motor ,kişisel vb. özelliklere uygun yetişmelerini; hür ve bilimsel düşünceye sahip; vatanını,milletini ve insanları seven, ülke çıkarlarını kendi çıkarlarının üstünde tutan,çağdaş, demokrat, laik ve Atatürkçü, sağlam bir karaktere ve sağlıklı bir kişiliğe sahip; bireyler yetiştirmeği gerçekleştirmelidir. 8- Kendine güveni, özgüveni gelişmiş, kendisi ile çevresi ve kısaca tüm insanlarla barışık,onlara insan olmalarından dolayı sevgi-saygı duyan, paylaşan, yardımlaşan,özveride bulunan, sorumluluk alan,insanca insanca yaklaşımlarda bulunan, eleştiren, öz eleştiri veren,yıkıcı değil yapıcı,sorun yaratan değil, sorun çözücü , araştıran, soran, sorgulayan vb. insani değerleri kazanmış; bilgiye ulaşan, bilgiyi kullanan, proje geliştiren,insanlık yararına sunan,olumsuzluğu olumluya çevirebilen vb. sağlıklı kişiliğe sahip, üretken ve verimli bireyler olarak topluma kazandırmalıdır. |
Halil TÜRKMEN
Psikolog-Danışman
Rehber Öğretmen
DEVAMI iÇiN TIKLAYIN
|
|
||||||||
|
|